Το Φοινικόδασος του Βάι

Το Φοινικόδασος του Βάι βρίσκεται στην Κρήτη, στο νομό Λασιθίου. Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Κρήτης δίπλα στη θάλασσα, συγκεκριμένα στις κρητικές ακτές του Καρπάθιου πελάγους, λίγο βορειότερα από το χωριό Παλαίκαστρο και σε απόσταση 20 περίπου χιλιομέτρων από τη Σητεία. Είναι ένα απο τα 19 Αισθητικά Δάση[1] της Ελλάδας στα οποία εντάχθηκε το 1973. Ο λόγος ένταξής του στην κατηγορία προστατευόμενων φυσικών περιοχών είναι η ύπαρξη του ενδημικού Κρητικού φοίνικα. Ο συγκεκριμένος φοίνικας είναι γνωστός από τη Μινωική εποχή και ονομάζεται φοίνικας του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii).

Η έκταση του δάσους είναι 20 εκτάρια και η ονομασία του προέρχεται από την τοπική διάλεκτο, στην οποία οι φοίνικες ονομάζονται Βάγιες ή Βάγια → Βάι. Είναι η πιο μεγάλη έκταση φοινίκων Phoenix theophrastii που υπάρχει στην Κρήτη, καθώς στις άλλες περιοχές του νησιού (περίπου 10) απαντώνται μόνο μικρές συστάδες ή άλση (Πρέβελη, Άγιος Νικήτας), δεν υπάρχει όμως εκτεταμένο δάσος. Το φοινικόδασος είναι περιφραγμένο. Στην περιφραγμένη περιοχή υπάρχει μία μικρή πηγή, η οποία τροφοδοτεί ένα, επίσης μικρό, ρυάκι. Στο ανατολικό άκρο του, προς την παραλία, υπάρχουν θίνες, έδαφος ιδιαίτερα ευνοϊκό για την ανάπτυξη των φοινίκων. Η τοποθεσία του Βάι είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλη την Ευρώπη, λόγω της μοναδικότητάς της: πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν είναι γνωστό δάσος από Phoenix theophrastii.