Ο Κίσσαβος (Όσσα)

Η Όσσα είναι βουνό της Θεσσαλίας, γνωστό επίσης με το όνομα Κίσσαβος. Βρίσκεται στα βορειοανατολικά του νομού Λάρισας και νότια των Τεμπών και του Πηνειού απέναντι από τον Όλυμπο, του οποίου αποτελεί συνέχεια γεωλογικά και από τον οποίο χωρίζεται από την κοιλάδα των Τεμπών. Έχει μέγιστο υψόμετρο 1.978 m (Προφήτης Ηλίας).

Χαρακτηριστικά
Η Όσσα βλέπει δυτικά τον κάμπο της Λάρισας, νότια τον κάμπο της Αγιάς και ανατολικά την θάλασσα όπου καταλήγουν οι πλαγιές της, σχηματίζοντας ορμίσκους. Το βουνό χωρίζεται σε δύο μέρη από μια κοιλάδα, η οποία ονομάζεται στα βόρεια «Μεγάλο Φαράγγι» και στα νότια «Μεγάλο Ρέμα».
Από γεωλογική άποψη, η Όσσα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον αφού στη βάση της αποτελείται από κρυσταλλικά πετρώματα, που όμως σκεπάζονται από άλλα στρώματα εκρηξιγενών πετρωμάτων. Στις περισσότερες πλευρές της και κυρίως στις ανατολικές, υπάρχουν εντυπωσιακές χαράδρες με ορμητικούς χειμάρρους, ομορφότερη από τις οποίες είναι η χαράδρα της Καλυψούς με ένα τοπίο που συμπληρώνεται από καταρράκτες, λίμνες και απότομα βράχια. Η προς τη θάλασσα πλαγιά είναι δασώδης ένεκα περισσοτέρων βροχοπτώσεων αλλά και απότομη που καταλήγει στο ακρωτήριο του Κισσάβου , λεγόμενο και ακρωτήριο Δερματάς.
Στα υψηλότερα μέρη η Όσσα είναι γυμνή, ξηρή και φτωχή σε πηγές, αντίθετα οι βόρειες, νότιες και ανατολικές πλαγιές της είναι καταπράσινες, με οξιές, έλατα και καστανιές, από όπου προέρχονται τα γνωστά «κάστανα Κισσάβου». Άλλες κορυφές της Όσσας είναι οι Oξιές (1.613 μ.), οι Tρεις Στάλοι (1.513 μ.), ο Παλιολιάς (1.537 μ.), τα Ψηλά Δένδρα (1.231 μ.), η Βασιλίτσα (1.005 μ.), η Φωτεινή ή αλλιώς Τεπέ Τσαρδάκι (1.026 μ.) και το Καραμπίκι (1.057 μ.).

Κωμοπόλεις και χωριά της Όσσας είναι η Αγιά, το Στόμιο, το Συκούριο, τα Αμπελάκια, η Καρίτσα, η Μελιβοία, το Μεταξοχώρι, το Μεγαλόβρυσο, η Ανατολή, το Κόκκινο Νερό, το Ομόλιο και η Σπηλιά.

Λαογραφία
Στην ελληνική λαογραφία, ο Κίσσαβος εμφανίζεται σαν το αντίπαλο δέος του Ολύμπου. Ιδιαίτερα γνωστό το κλέφτικο τραγούδι που αναφέρεται σε μια φανταστική πλην όμως μεγαλοπρεπή έριδα μεταξύ των δύο αυτών βουνών με την οποία εξυμνείται η κλεφτουριά κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, που παρουσιάζει άγρια ευτολμία επινόησης, ραγδαία φαντασία και ισχυρή απλότητα έκφρασης, στοιχεία που έκαναν τον επιφανή κριτικό Fauriel να ομολογεί ότι αυτό είναι το καλύτερο κλέφτικο τραγούδι της συλλογής του, με τίτλο: Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος:
Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος, τα δυο βουνά μαλώνουν,
το ποιο να ρίξει τη βροχή, το ποιο να ρίξει χιόνι…